Κόστα Ρίκα: Η δικαιοσύνη άργησε τρία χρόνια για τον Χάϊρο [THE NEW YORK TIMES]

Η βία εναντίον των περιβαλλοντικών ακτιβιστών και των υπερασπιστών των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων λαών επί των πατρογονικών τους εδαφών δεν έχει τέλος. Η δολοφονία της Berta Cáceres, οικολόγος ακτιβίστρια, ένθερμη υπερασπίστρια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ηγέτηδα της αυτόχθονης κοινότητας Λένκα, τον περασμένο μήνα στην Ονδούρα αποτελεί ένα πρόσφατο παράδειγμα.

Αλλά τουλάχιστον καμιά φορά η συνήθως «απούσα δικαιοσύνη» μας εκπλήσσει ευχάριστα.

Την περασμένη Δευτέρα, στην Κόστα Ρίκα, τέσσερις άνδρες καταδικάστηκαν για την στυγερή δολοφονία του Jairo Mora, ενός ακτιβιστή “τορτουχίτα” (χελωνάς) το 2013, καθώς επίσης και για τις επιθέσεις εναντίον τεσσάρων εθελοντριών που συνεργαζόντουσαν με τον άτυχο άνδρα.

Η υπόθεση είχε δικασθεί αρχικά το 2013 αλλά οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν και αφέθηκαν ελεύθεροι. Τρία χρόνια μετά το εφετείο αποφάσισε να διατάξει την επανεκδίκαση της υπόθεσης.

Κεντρικό στοιχείο στο οποίο στηρίχτηκε η καταδικαστική απόφαση αποτέλεσε η συγκλονιστική μαρτυρία της Ισπανίδας κτηνιάτρου Almudena Amador που υπήρξε ένα από τα θύματα της επίθεσης.

Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η διαπίστωση του δικαστηρίου ότι η δολοφονία δεν ήταν ένα τυχαίο περιστατικό, αλλά σαφέστατα συνδεδεμένη με το παράνομο εμπόριο αυγών χελώνας. Στην απόφασή τους οι δικαστές υπογραμμίζουν ως βασικό κίνητρο για τη δολοφονία του Jairo το έργο του ακτιβιστή για την προστασία των θαλάσσιων χελωνών.

«Το δικαστήριο απορρίπτει ότι υπάρχει οποιοδήποτε άλλο κίνητρο για αυτή τη δολοφονία» δήλωσε ο Carlos Álvarez, πρόεδρος του δικαστηρίου.

«Η δολοφονία του Jairo Mora Sandoval ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι σε αυτόν τον πόλεμο που λαμβάνει χώρα μεταξύ λαθροθηρών και οικολόγων στην παραλία».

Οι ποινές κυμαίνονται από 74-90 χρόνια φυλάκισης παρά το γεγονός ότι στην Κόστα Ρίκα ο νόμος δεν επιτρέπει την παραμονή σε σωφρονιστικό ίδρυμα για πάνω από 50 χρόνια.

Η μαρτυρία της Amador τον περασμένο Φεβρουάριο ήταν εξίσου ανατριχιαστική όσο και το ίδιο το έγκλημα. Εδώ είναι ένα μικρό απόσπασμα:

Η Amador εργαζόταν ως κτηνίατρος στο Καταφύγιο άγριων ζώων, στην Κόστα Ρίκα, στην παραλία Μoin τη στιγμή της δολοφονίας του Jairo Mora στις 30 Μαΐου 2013.

Ήταν ένα από τα τελευταία βράδια στο Καταφύγιο για μια Αμερικανίδα εθελόντρια και ο Jairo συμφώνησε να συνοδεύσει αυτή και άλλους τρεις εθελοντές στην παραλία τη νύχτα, με την ελπίδα να συναντήσουν κάποια δερματοχελώνα που γεννάει τα αβγά της.

Ο Jairo γνώριζε ότι η βραδυνή περιπολία ήταν επικίνδυνη και σύμφωνα με πολλές μαρτυρίες είχε δεχθεί απειλές θανάτου από ντόπιους λαθροκυνηγούς για την δράση του υπέρ της προστασίας των χελωνών και των βιοτόπων τους.

Η Amador ήταν διστακτική αλλά τελικά δέχτηκε να οδηγήσει. «Ο Jairo με βοηθούσε πάντα με τα ζώα στο κέντρο διάσωσης και ήξερα ότι θα ήταν πιο εύκολο και πιο ασφαλές να πάμε με το αυτοκίνητο. Έτσι παρά το ότι φοβόμουν να πάω σε αυτή την παραλία, τελικά πήγα μαζί τους».

Η ομάδα ήταν τυχερή και συνάντησε μια δερματοχελώνα αλλά αυτό ήταν και το τέλος της καλής τους τύχης. Στο δρόμο της επιστροφής μια ομάδα κουκουλοφόρων σταμάτησε το αυτοκίνητο. Πέταξαν τον Jairo στο πορτ-μπαγκάζ και την Amador στο πίσω κάθισμα με τις άλλες τρεις εθελόντριες. Το αυτοκίνητο κατέληξε σε μια ερημική περιοχή όπου οι τέσσερις εθελόντριες βιάστηκαν επανειλημμένως. Ο Jairo βασανίστηκε και στη συνέχεια δολοφονήθηκε.

Αυτή η καταδικαστική απόφαση ας λειτουργήσει ως το μέσο που θα δώσει το έναυσμα για μόνιμες αλλαγές στο δικαστικό σύστημα της Κόστα Ρίκα και τελικά σε ασφαλέστερες συνθήκες για τις χελώνες και τους υπερασπιστές τους.